نام کتاب: جایگاه خانواده در نظام فکری-فلسفی هگل

مؤلف: صادق حسن زاده، محمد داودآبادی

انتشارات: رزا

تعداد صفحه و قطع: 183 صفحه / وزیری

شمارگان: 1000 نسخه

سال چاپ: اول ــ 1401

شابک: 9ــ 99ــ 7842ــ 622ــ978

شماره تماس پخش: 09129211756 

خانواده بعنوان یکی از نهادهای مهم در اجتماع در سیستم فلسفی هگل مطرح شده است. خانواده از نظر هگل با تحقق فرد شکل می گیرد, یعنی: اول فرد محقق می شود و در اثر فرایند تاریخی نهادی را به عنوان خانوده تشکیل می دهد. خانواده با احساس عشق شروع می شود که پایه آن عقلانیت است. در درون خانواده مفاهمی موضوعیت پیدا می کند از قبیل: پیوند زناشویی عشق تملک ثروت و منابع مالی و ... که هگل به عنوان متغیرهای کلیدی خانواده به آنها می پردازد.

خانواده در نظر هگل به عنوان اولین مرحله ظهور سوبجکتیو روح در عرصه تارخی و خودآگاهی است. او برای خانواده کارکردهایی را قایل است و نقش مهمی به عنوان حلقه واسط برای تحقق جامعه مدنی و دولت قایل است. خانواده اگر شکل نگیرد، نه جامعه مدنی محقق می شود و نه دولت.

فهرست

پیش گفتار 13

مقدمه 17

بخش اول: اخلاق و عشق و آزادی 23

فصل اول: خانواده و اخلاق 24

اخلاق مطلق 24

1. تاثیر وضع درونی فاعل بر تحقق فعل اخلاقی 24

2. تفکیک میان «کردار» و «عمل» 25

3. طبیعت عمل اخلاقی 26

4. غایت بالذات و بالعرض عمل اخلاقی 27

5. نیّت فاعل اخلاقی 27

نیّت و بخت 29

خیّر و وجدان 31

اراده خیّر 32

اخلاق جمعی 33

رابطه اخلاق و خانواده 34

فصل دوم: عشق 36

تاریخچه تاثیر پذیری مفهوم عشق 36

1. تاثیر پذیری هگل از آموزه مسیحیت 36

2. آموزههای مسیحیت در نگاه هگل 37

3. دگرگونی نگاه هگل نسبت به مسیحیت 39

مفهوم عشق 39

1. تقابل و تضاد در متعلقات عشق 40

2. حیثیت وحدت بخشی عشق 41

3. عشق، اکسیری تکامل بخش 42

4. عقلانی بودن عشق 43

5. اخلاقی بودن عشق 44

6. تعیین حد عشق 45

فصل سوم: آزادی و آگاهی 47

آزادی و آگاهی در بستر تاریخ 47

خانواده بستری برای تحقق آزادی 49

کارکرد درونی خانواده برای تحقق آگاهی 50

آزادی مبنای رضایت طرفین در تشکیل خانواده 52

بخش دوم: خانواده 55

فصل اول: تشکیل خانواده 57

مفهوم خانواده 57

1. ازدواج و خانواده 59

نقد هگل بر رهبانیت کلیسایی 60

عدم تحقق خانواده با کنیزداری 61

2. نقش دین و کلیسا در خانواده 62

3. عرضیت قرارداد نسبت به امر واحد خانواده 63

4. انواع متصور خانواده از دیدگاه علوم اجتماعی 66

نوع خانواده از نظر هگل 67

تک همسری خانواده ایدئال فلسفه هگل 68

فصل دوم: مالکیت و دارایی 70

مساله حقوق زوجین 70

1. حق مجرد 70

2. اراده (خواست) 72

دارایی ظهور ابژکتیو اراده 73

عدم امکان تعلق دو اراده نسبت به یک شیء 74

3. رابطه حق مجرد با اراده 75

4. خودآگاهی، ریشه حق 76

5. اخلاق در خانواده 77

رابطه حق و اخلاق در خانواده 79

6. ایجاد حقوق جدید با شکلگیری خانواده 79

تحلیل ماهیت تملک و مالکیت 81

مالکیت شیء به عنوان حق فردی 81

راههای تحقق تملک 82

تحلیل متعلق مالکیت در خانواده 83

7. پیمان 85

فصل سوم: تکامل خانواده 86

زناشویی اولین مرحله تکامل خانواده 86

1.منشأ زناشویی 87

2.تقدس زناشویی 88

اموال و داراییهای خانواده 90

1.نیاز و ضرورت خانواده به منابع مالی 92

2.تقابل و تضاد دارایی افراد نسبت به خانواده 92

3.اداره اموال و تامین داراییهای خانواده 94

تفاوتهای اجتماعی زن و مرد، زمینهای برای بروز تضاد 96

انتقادات فمینیستی بر هگل 98

مهریه زن نسبت با دارایی خانواده 99

فصل چهارم: تعلیم و تربیت در خانواده 100

نقش تعلیم و تربیت در خانواده 100

فرزند وجه عینیت یافته عشق 101

پرورش و تربیت فرزندان 102

فصل پنجم: انحلال خانواده 106

انحلال عنصر اخلاقی با از بین رفتن خانواده 106

ضرورت مرجع اخلاق گرا 107

عوامل انحلال خانواده 108

1.استقلال شخصیت، علت اصلی انحلال خانواده 109

2.طلاق و انحلال خانواده 109

3.فوت یکی از طرفین (زن و مرد) و انحلال خانواده 110

توارث به عنوان حق قانونی 110

بخش سوم: گذر از خانواده به جامعه مدنی 113

فصل اول: آزادی و عقلانیت در نظام خانواده 115

آزادی به عنوان بستری برای تحقق اخلاق اجتماعی 115

انسان زمینه ساز تحقق آزادی 118

آرزو و امیال 119

1.تعارض و تضاد آگاهیها (خواجه و برده) 120

2.کار و برده 121

3.روند تاریخ پس از خودآگاهی توسط بنده 122

فصل دوم: رابطه خانواده و جامعه مدنی 124

انحلال خانواه زمینه تحقق جامعه مدنی 124

جامعه مدنی 125

عناصر جامعه مدنی 127

1.نظام برآورد نیازها یا بازار 128

2.سیستم حقوقی 131

3.نظام تكثرگرایی 131

4.اصناف 133

فصل سوم: تعارض میان قوانین مدنی و الهی 134

تعارض بین قوانین بشری و الهی 134

خانواده به عنوان مظهر قانون الهی 139

فصل چهارم: جامعه مدنی و اخلاق فردی 142

اخلاق فردی نسبت به جامعه 142

فرد در جامعه مدنی 143

جامعه مدنی به مثابه فاصله بین خانواده و دولت 145

بخش چهارم: خانواده و دولت 147

فصل اول: علت و چگونگی تشکیل دولت 149

معانی دولت 149

اقسام دولت 150

علت تشکیل دولت 154

نحوه شکل گیری دولت 155

رابطه دولت و جامعه مدنی 156

تمایز دولت و جامعه مدنی 158

فصل دوم: رابطه خانواده با دولت 162

خانواده اساس اخلاقی سازی دولت 162

خانواده حلقه واسطه فرد و دولت 165

ظهور حقیقت در دولت 167

ظهور آزادی در دولت 169

سخن آخر 171

نتیجه های اصلی 171

نتیجه های فرعی 174

منابع 175