کتاب «پژوهشهایی در مورد ادیان» با محتوای جدید و شیوهی خود که با زبان علمی آسان خویش متمایز شده است و غالباً بر منابع اصلی ادیان تکیه میکند، تلاشی است در جهت اینکه دین مانعی در مقابل پیشرفت ملتها و رویارویی آنها با یکدیگر برای ساختن زندگی انسانی برتر نباشد، زندگیای سرشار از صلح و محبتی که اسلام بسیار به آن دعوت کرده است. (بگو ای اهل کتاب بیایید بر سر سخنی که میان ما و شما یکسان است، بایستیم که جز خدا را نپرستیم چیزی را شریک او نگردانیم و بعضی از ما بعضی دیگر را بهجای خدا به خدایی نگیرد. پس اگر از این پیشنهاد اعتراض کردند، بگویید شاهد باشید که ما مسلمانیم نه شما.)
فهرست مطالب
مقدمه 17
درس اول: دانش ادیان (شناخت درس ادیان) / 19
معنای دین 21
صیغههای متعدد برای دین 22
دین در پیرو اعتقاد و خضوع و فروتنی است. 23
دین نزد جامعه شناسان 25
فایدهی علم ادیان 27
دینداری در عصر حاضر 28
l مفاهیم اصلی 29
l پرسشها 29
l برای مطالعه (زنده انگاری) 30
درس دوم: آیینهای هندو (آیین هندو) / 31
پیدایش آیین هندو 33
ساکنان هند پیش از (مهاجرت) آریاییها 34
کتابهای مقدس (آیین هندو) 34
فرهنگ و تربیت ودائی 35
اصول آیین هندو 37
خدایان ودایی 37
خدایان سهگانه 38
نظریه تناسخ و تصور کارما 39
فلسفه وحدت وجود 40
فلسفه یوگا 41
l مفاهیم اصلی 42
l پرسشها 43
l برای مطالعه 43
درس سوم: آیینهای هند (بودا و سیک) / 45
کیش بودایی 47
سرگذشت بودا 47
فلسفه بودا 49
فرقههای بودایی 51
کتابهای مقدس بودائی 52
سیکیسم 52
سرگذشت نانک (بنیانگذار آیین سیک) 53
آموزهها 53
آثار مذهبی 53
تاریخ سیاسی سیک 54
l مفاهیم اصلی 55
l پرسشها 55
l برای مطالعه (فرقه جینیسم) 56
درس چهارم: چین و ژاپن (آیین کنفوسیوس و شینتون) / 59
نخست: آیین کنفوسیوس 61
سرگذشت کنفوسیوس 61
آثار 62
آموزهها 62
اصول اخلاقی 63
مناسک (آداب و رسوم) 63
پیروان و دشمنان 63
دین رسمی 64
دو: آیین شینتو 64
پیشینهی اجتماعی 65
کتابهای شینتو 65
رجیوبو 65
دین رسمی 66
l مفاهیم اصلی 67
l پرسشها 68
l برای مطالعه (تائوئیسم) 68
درس پنجم: ایران قدیم (آیین زردشت) / 71
مقدمه 73
سرگذشت زردشت 74
کتاب زردشتیان 75
آموزههای زردشت 75
خدایان 76
آخرالزمان 77
جاودانگی 77
هجرت زردشتیان از ایران 77
l مفاهیم اصلی 79
l پرسشها 79
l برای مطالعه (مغان و مانوی) 80
درس ششم: دودمان یهودیت 1، نسب یهود و پیامبرانشان / 81
نسب یهود 83
حضرت ابراهیم؟ع؟ 84
یعقوب؟ع؟ (اسرائیل) 86
موسی؟ع؟ 86
بعثت حضرت موسی؟ع؟ 87
معجزات حضرت موسی؟ع؟ 88
عبور از دریا 89
لوح و (پند/ اندرزهای) دهگانه 89
گوسالهپرستی 90
وفات حضرت موسی؟ع؟ 91
l مفاهیم اصلی 92
l پرسشها 93
l برای مطالعه (نقد تورات) 93
درس هفتم: یهودیت 2 (تاریخ یهود و فرقههای آنها) / 95
تاریخ بنی اسرائیل 97
عهد پادشاهان 97
تجزیه کشورها 99
اسارت بابلی 99
بازسازی معبد 100
مبارزه یهودیان 101
تخریب اورشلیم و آوارگی یهودیان 101
یهود و دیگر قومها 102
پیدایش صهیونیزم 103
بنیانگذاری اسرائیل 104
فرقههای یهودیت 105
1. فریسیها 105
2. صدوقیها 105
3. سامری ها 106
4. اسینیها 107
5. قاریان 107
l مفاهیم اصلی 109
l پرسشها 109
l برای مطالعه (اعیاد یهود) 110
درس هشتم: یهودیت 3 (باورها، احکام و کتابهای یهود) / 113
عقاید یهود 115
1. اصول سیزدهگانه 115
2. توحید در دین یهود 116
3. نبوت در دین یهودیت 116
4. معاد در دین یهود 116
5. انتظار ظهور مسیح 117
احکام یهود 119
کتابهای یهود 121
1. عهد قدیم (تِنَخ tenakh) 121
الف) بخش تاریخی تنسخ (عهد قدیم) 121
ب) حکمت، سرودها و شعر 122
ج) پیشگوییهای پیامبران 122
2. تلمود 122
3. قبالا (کابالا) 125
l مفاهیم اصلی 126
l پرسشها 127
l برای مطالعه (زندگی خانوادگی یهودیان) 127
درس نهم: مسیحیت 1 (سرگذشت حضرت عیسی؟ع؟) / 129
عصر ظهور عیسی؟ع؟ 131
سرگذشت عیسی؟ع؟ 131
یوحنا (یحیا)ی تعمیددهنده 132
توطئهچینی علیه عیسی؟ع؟ 133
پایان سرنوشت عیسی؟ع؟ 134
عیسی؟ع؟ انقلابی (منتقم) 135
1. نفوذ در تشکیلات دشمن 135
2. تعمید در خون 136
3. صلیب شهادت 136
4. شمشیر به جای صلح 136
5. دعوت به مبارزهی مسلحانه 137
6. تحقیر پادشاه 138
7. دشمنی با تجار دین ستیز دینفروشان 138
l مفاهیم اصلی 140
l پرسشها 140
l برای مطالعه (از انجیل متّی) 141
درس دهم: مسیحیت 2 (فرستادگان و انجیلها) / 143
فرستادگان دوازدهگانه 145
کتاب مقدس: عهد قدیم و جدید 148
بخشهای کتاب مقدس 149
1. اناجیل 150
2. اعمال رسولان 150
3. نامههای رسولان 151
4. رؤیا و مکاشفه 151
l مفاهیم اصلی 152
l پرسشها 153
l برای مطالعه (خدا و قیصر) 153
درس یازدهم: مسیحیت 3 (بنیانگذاری کلیسا و فرقهها) / 155
بنیانگذاری کلیسا 157
عامل گسترش مسیحیت 158
بروز جدل کلامی 159
مسیحیت در روم 159
پاپها 161
سایر نظامهای مسیحیت 162
فرقههای مسیحیت 163
1. کلیسای کاتولیک 163
2. کلیسای ارتودکس 164
3. کلیسای پروتستان 165
l مفاهیم اصلی 166
l پرسشها 167
l برای مطالعه (جدال بر سر منصب پاپ و حد صلاحیت او) 167
درس دوازدهم: مسیحیت 4 (باورها) / 169
الهیات 171
پیشینه باورهای مسیحی 172
خدایی (معبودیت) مسیح در اناجیل 174
تثلیث (سه گانگی) 175
تثبیت تثلیث در شورای نیقیه 176
قربانی شدن 177
اسرار سبعه: هفت آیین مقدس 178
1. تعمید 179
2. درجات مقدس 179
3. عشای ربانی (شام آخر) (إفخاراً ستیاً) 180
l مفاهیم اصلی 182
l پرسشها 183
l برای مطالعه (مارتین لوتر) 183